BVAS zegt neen tegen legalisering van onwettige uitoefening geneeskunde door apothekers

Tot dusver zijn de competenties van de arts vastgelegd in de gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen (WUG). Daarin staat dat niemand de geneeskunde mag uitoefenen die niet het wettelijk diploma bezit van doctor in de genees-, heel- en verloskunde of arts.  Deze wet definieert ook klaar en duidelijk wat als onwettige uitoefening van de geneeskunde wordt beschouwd.[1]

De literatuur en sociale media staan bol van publicaties en initiatieven die de toegang van apothekers tot de competenties van artsen claimen: gaande van vaccinatie over screening op chronische ziekten, toezicht op biologische parameters in verband met medicaties en op het ontstaan van gezondheidsproblemen als gevolg van aanpassing van de dosering van geneesmiddelen.

Daar houdt het niet mee op. De apothekers claimen ook het recht om chronische medicatie te vernieuwen zonder voorschrift of onderzoek van de arts, evenals het recht om chronische medicatie stop te zetten zonder medisch advies, en het recht om gezondheidsproblemen te mogen behandelen die op basis van een ondervraging als "goedaardig" worden beschouwd.

Last but not least claimen ze ook de vrije aflevering van geneesmiddelen die momenteel terecht aan een medisch voorschrift zijn onderworpen. De apothekers zien voor zichzelf een positie weggelegd die vóór de eerstelijnszorg komt, een positie die hen de bevoegdheid geeft om te beslissen of een patiënt al dan niet een arts moet raadplegen.

De weinige studies die een voordeel lijken aan te tonen voor de toegang van apothekers tot competenties van artsen, werden uitgevoerd in regio’s met een extreem tekort aan artsen zoals bepaalde regio’s in Frankrijk, Canada of de Verenigde Staten. BVAS betwist dat er in ons land dergelijk artsentekort zou zijn. Bovendien heeft de behandeling van de als voorbeeld aangehaalde problemen slechts betrekking op één enkel symptoom (vb. pijn bij het plassen, keelpijn, enz.) of op één geïsoleerd laboresultaat (vb. suikergehalte op een bloeddruppel). Dit is geenszins wat toekomstige artsen op de universiteit en tijdens hun stages wordt geleerd.

Belangenvermenging

Belangrijk om weten is dat het artsen verboden is geneesmiddelen te verkopen vanwege het duidelijke risico op belangenvermenging. De arts zou dan een materieel of financieel belang kunnen hebben bij de keuze voor een bepaalde behandeling. Stel dat het artsen toegestaan zou zijn om geneesmiddelen te verkopen, dan bestaat het risico dat ze er meer of duurdere zouden voorschrijven dan medisch verantwoord is. Omgekeerd bestaat hetzelfde risico op financiële belangenvermenging uiteraard ook zodra apothekers voorschriftplichtige geneesmiddelen vrij zouden mogen verstrekken, voorschriften mogen verlengen of diagnoses mogen stellen

Een apotheker beschikt niet over de competenties die nodig zijn om een gezondheidsprobleem te behandelen in de context van de algemene gezondheidstoestand van de patiënt. De follow-up van een chronische ziekte kan alleen worden overwogen in relatie tot andere gezondheidsproblemen. Dit vereist geen competentie maar een expertise die alleen de arts aan de patiënt kan garanderen.  Door deze verantwoordelijkheid aan de apotheker toe te vertrouwen, wordt de illusie van kwalitatieve medische zorg gewekt. Het risico van mogelijk ernstige of zelfs fatale complicaties is reëel omdat gezondheidsproblemen aan de diagnose ontsnappen of omdat de algemene behandeling ervan wordt omzeild. 

Complementair

De apotheker bevindt zich niet op een lijn die vóór de eerstelijnszorg komt.  Hij heeft, in aanvulling op de arts, vele andere essentiële taken te vervullen, zowel op het vlak van primaire preventie als op het vlak van toezicht op ongewenste bijwerkingen van geneesmiddelen, het voorkomen van ernstige wisselwerkingen tussen geneesmiddelen en het geven van advies over het juiste gebruik ervan.  Het is in dit complementaire kader dat BVAS de samenwerking tussen de twee beroepen aanmoedigt.

Namens de Nederlandstalige en Franstalige huisartsen BVAS-bestuurders,

Dr. Philippe Devos,

BVAS-voorzitter.

[1] Artikel 3, § 1, WUG, definieert de geneeskunde aan de hand van de onwettige uitoefening van de geneeskunde: "Wordt beschouwd als onwettige uitoefening van de geneeskunde, het gewoonlijk verrichten door een persoon die het geheel van de voorwaarden, niet vervult, van elke handeling die tot doel heeft, of wordt voorgesteld tot doel te hebben, bij een menselijk wezen, hetzij het onderzoeken van de gezondheidstoestand, hetzij het opsporen van ziekten en gebrekkigheden, hetzij het stellen van de diagnose, het instellen of uitvoeren van een behandeling van een fysieke of psychische, werkelijke of vermeende pathologische toestand, hetzij de inenting.”