BRUSSEL 06/02 - In de Gazet van Antwerpen en in De Tijd van vorige vrijdag 2 februari staat dat de officina – apothekers 25 zelftesten gaan verkopen in hun apotheken, voor het thuis opsporen van bijvoorbeeld verhoogde cholesterol, ijzertekort, glutenintolerantie of vruchtbaarheidsproblemen bij de man.

De bekendste zelftest is allicht de zwangerschapstest, die allang is ingeburgerd bij vrouwen die zwanger willen worden. De hiv-zelftest en een test die bloed in de stoelgang meet, wat mogelijk op darmkanker wijst, zijn sinds kort te koop. Maar de sector van de medische producten ziet nu brood in veel meer soorten thuistests. Dat zal vanaf volgende week duidelijk worden in uw apotheek. De eerste tests die op de markt komen, sporen onder meer glutenintolerantie op (in een druppel bloed), urineweginfecties (in een staal urine) en een bacterie die maagzweren of maagkanker kan veroorzaken (op te sporen in een druppel bloed). 

Artsenvereniging Domus Medica reageert vrij kritisch op de zelftest-trend: "Er worden noden en problemen gecreëerd die er niet zijn." De apothekers zijn wel positief en zien in de zelftests een mogelijkheid om hun adviserende rol op te nemen, iets dat ze in de toekomst nog meer willen doen. "Wat de uitslag van zo'n zelftest ook is, de apotheker is er om uitleg te geven en om door te verwijzen naar de arts indien nodig. Een diagnose stellen is zijn terrein", zegt Georges Verpraet, ondervoorzitter van KAVA, de Koninklijke Apothekers Vereniging van Antwerpen. De apothekersverenigingen gaan volgende maand apothekers opleiden over hoe om te gaan met zelftests.

Dr. Marc Moens, voorzitter van BVAS zet de puntjes scherp op de i.  "We lezen vandaag onder meer dat ‘wat de uitslag achter de zelftest ook is, de apotheker er is om uitleg te geven en om door te verwijzen naar een arts indien nodig', " schrijft hij. 

"De apotheker werd opgeleid  om advies te geven bij het afleveren van medicijnen, niet om zelftest te commentariëren noch om er en eventuele diagnoses aan te hechten.  Ze plegen een strafwettelijk misdrijf als ze onwettig de geneeskunde uitoefenen, wat hier duidelijk het geval is. 

Er loopt zo al een zaak in Limburg. Om labotesten op een kwaliteitsvolle manier uit te voeren en op medische verantwoorde wijze en om de juiste indicatie, bestaat de medische specialisatie klinische biologie (5 jaar opleiding na zeven jaar geneeskunde, vanaf 2018 zes). Apothekers die een bijkomende opleiding van 5 jaar na hun farmacie studie volgen kunnen ook de titel van klinisch biologen verwerven. Ze zijn dan gemachtigd zijn om deze verstrekkingen van de specialistische geneeskunde uit te voeren.  Officina apothekers kregen daar geen enkele opleiding in. Om dergelijke testen te mogen uitvoeren,; moetende laboratoria die ze uitvoeren aan zeer streng kwaliteitscriteria voldoen. In dit opzet ontbreken die volkomen.

Deze nieuwe rage gaat de patiënten geld uit de zakken halen, en bij enige twijfels – die er zeker zal zijn - wordt dan een klassieke analyse aangevraagd bij een erkend klinisch laboratorium door een erkend klinisch bioloog, met uitgaven voor het RIZIV tot gevolg, nadat de huisarts een consultatie deed en een onderzoek voorschreef, met uitgaven voor het RIZIV tot gevolg, misschien terecht maar misschien ook onterecht.

Hoe dan ook een totaal ongewenste vorm van preventieve geneeskunde die een explosie van onterechte kosten in de ziekteverzekering zal veroorzaken."

Dr. Marc Moens, klinisch bioloog,

Voorzitter Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAS)

Ondervoorzitter van de Belgische beroepsvereniging van artsen biopathologen