Persbericht UZ Leuven: Veelbelovend geneesmiddel voor constipatie bij morfinepatiënten

Patiënten met hevige chronische pijn nemen alsmaar vaker opiaten, zware pijnstillers op basis van morfine. Die werken uitstekend, maar zorgen ook voor erg hinderlijke constipatie. De nevenwerking is zo hevig dat patiënten soms verkiezen met de pijnstilling te stoppen. Een zopas ontwikkeld geneesmiddel biedt hoop. Twee internationale studies toonden de efficiëntie aan van naloxegol, een product op basis van de molecule naloxone: de pijnstilling van de opiaten blijft even efficiënt, maar de constipatie verdwijnt.

Tot tien jaar geleden schreven artsen opiaten enkel voor met grote voorzichtigheid, vooral aan mensen die terminaal ziek waren. Vandaag zorgen de nieuwste producten en de gebruiksvriendelijkheid van opiaten voor een opmars van chronische pijnstillers. Vooral patiënten met lage rugpijn of chronische gewrichtsklachten, maar ook mensen met kanker en alle soorten pijnlijke tumoren nemen vaak dagelijks zo’n pijnstiller die het leven weer draaglijker maakt.

Grote nevenwerkingen van opiaten zijn echter constipatie, misselijkheid en braken. Het eiwit in opiaten dat de pijn uitschakelt, legt namelijk ook de darmen stil. Zestig procent van de patiënten die een opiaat gebruiken, vindt dat de pijnstiller een hinderlijk effect heeft op hun stoelgang. Voor sommigen is de hinder zo erg dat ze stoppen met de pijnstillers of de dosis verminderen: de darmproblemen ervaren ze als even vervelend als de pijn op zich. Studies tonen aan dat de efficiëntie van de pijnstilling lijdt onder de nevenwerking van constipatie.

Onderzoekers

Een zopas ontwikkeld geneesmiddel, naloxegol, biedt hoop. Na ettelijke onderzoeken bereikten een Europese en Amerikaanse studie onder leiding van prof. dr. Jan Tack een doorbraak met een geneesmiddel op basis van naloxone. Dat is een oud product dat anesthesisten traditioneel gebruiken als tegengif voor een overdosis opiaten na een ingreep: naloxone wordt daarbij gebruikt om de patiënt weer wakker te maken. De molecule naloxone werd verwerkt in een nieuwe structuur tot naloxegol en kreeg de vorm van een tablet dat patiënten die opiaten nemen één keer per dag innemen. De resultaten van de studie zijn veelbelovend: naloxegol bewaart de pijnstilling van opiaten in de hersenen, maar blokkeert hun darmremmende effect.

Bij de 1 400 proefpersonen werkten de darmen zoals voorheen. Ook bijhorende buikpijn en ander ongemak verbeterden. Bij geen enkele patiënt ging het pijnstillend effect van de opiaten verloren. Momenteel lopen er gelijkaardige studies die het effect van naloxegol bij mensen met chronische kankerpijn onderzoeken.

Prof. dr. Jan Tack (UZ Leuven) is gastro-enteroloog en leidt een onderzoeksgroep over de werking van het maag-darmstelsel. De laatste jaren focuste hij zich onder andere op de werking van opiaten op het darmstelsel.

De resultaten van de studies werden zopas gepubliceerd in het prestigieuze New England Journal of Medicine: www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1310246.

Bron: Persbericht UZ Leuven